Туғанына 100 жыл

Әзiлхан Нұршайықов (1992 жылы,15 желтоқсанда, Шығыс Қазақстан облысы, Жарма ауданында дүниеге келген-2011 жыл, 12 ақпанда Алматыда дүниеден өттi) — ақын-майдангер, Ұлы Отан соғысының ардагерi, журналист, жазушы, әдебиеттанушы. Қазақ КСР Халық жазушысы (1990).

1922 жылы 15 желтоқсанда Шығыс Қазақстан облысы Жарма ауданы Келiнсүйегi елдi мекенiнде дүниеге келген. Нұршайықов Найман тайпасының бура руынан шыққан. Сегiз жасында болашақ жазушы ата-анасымен бiрге "Ақбұзат" колхозына көшiп, сол жерде мектептiң жетiншi сыныбын бiтiрдi. 14 жасынан бастап Нұршайықовтың өлеңдерi аудандық, облыстық және республикалық басылымдарда жариялана бастады..

Ұлы Отан соғысының басында 19 жасар Нұршайықов майданға шақырылды. Көп ұзамай ол 100-шi атқыштар бригадасының зеңбiрек командирi лауазымына тағайындалды. Жазушы Калинин, 2-шi Прибалтика, 1-шi және 2-шi Белорус майдандарындағы шайқастарға қатысты. 2010 жылы Нұршайықовтың Беларусь майданында болған шайқастар кезiнде Жарма аудандық газетiндегi әрiптестерiне жазған өлеңi жарық көрдi.

Нұршайықовтың шығармашылық өмiрi журналистикамен тығыз байланысты болды. Ұлы Отан соғысы аяқталғаннан кейiн ол Қазақ мемлекеттiк университетiнiң филология факультетiнiң екiншi курсына түсiп, атақты жазушы және драматург Мұхтар Әуезовтiң лекцияларына қатысты. Университеттi бiтiргеннен кейiн Нұршайықов "Социалистiк Қазақстан" (қазiргi "Егемен Қазақстан") газетiнде собор болып жұмыс iстедi. 1953-1956 жылдары Нұршайықов Павлодар облыстық "Қызыл ту" газетiнiң редакторы, ал 1963-1965 жылдары республикалық "Қазақ әдебиетi" ("Казахская литература") газетiнiң бас редакторы болды. 1968 жылдан 1973 жылға дейiн Нұршайықов Қазақ Кеңес Энциклопедиясында тiл, әдебиет және фольклор редакциясының меңгерушiсi болып жұмыс iстедi. Кейiннен Жазушы М. Әуезов атындағы Әдебиет және өнер институтының ғылыми қызметкерi қызметiн атқарды.

Нұршайықов негiзiнен Ұлы Отан соғысына арналған 40-тан астам кiтап жазды. Әдебиетшi 1976 жылы Кеңес Одағының Батыры және Мәскеу шайқасына қатысушы Бауыржан Момышұлы туралы "Ақиқат пен аңыз" романы жарияланғаннан кейiн кеңiнен танымал болды. 1979 жылы соғыстан кейiнгi өмiр туралы "Махаббат қызық мол жылдар" романы жарық көрдi, оның жалпы таралымы 52 000 дана болды. Нұршайықовтың басқа шығармаларының қатарына "Қазақстан жолдарымен" (1956) очерктер сериясын, «Мәңгiлiк махаббат жыры» (1970) романын, "Ақиқат пен аңыз", сонымен қатар "Махаббат жыры" (1964), "Алтын соқпақ" (1967), "Тоғыз толғау" (1977) повестерiн және тағы басқаларды енгiздi.

Аудармалары

И.Буниннiң шығармаларын, М.Шолоховтың “Адам тағдыры”, П.Павленконың “Жарияланбаған хат” әңгiмелерiн, А. Якобсонның “Қорқау” пьесасын, т.б. туындыларды қазақ тiлiне аударды

1985 жылы жазушы Ұлы Отан соғысы ардагерлерiнiң естелiктер қорын құруға бастама көтердi, оның қызметi Ұлы Отан соғысы туралы куәлiктердi бiрiншi ауыздан жазуға бағытталған.

Марапаттары

• 1944 — 3 дәрежелi Даңқ орденi

• 1956 — "Құрмет Белгiсi"Орденi

• 1959— "Ерен еңбегi үшiн"медалi

• 1978 — "Ақиқат пен аңыз"романы үшiн Қазақ КСР Мемлекеттiк сыйлығы.

• 1984 — Халықтар Достығы орденi

• 1985 — 2 дәрежелi Отан соғысы орденi

• 1987 — Александр Фадеев атындағы әдеби сыйлық

• 1990 — " Қазақ КСР Халық жазушысы" құрметтi атағымен марапатталған.